Dr Nathaniel T. Jeanson
Answers in Genesis
Dla wielu osób czytających rozdziały 6-9 Księgi Rodzaju relacja o arce Noego zawiera głęboką tajemnicę. Które zwierzęta weszły na arkę wraz z Noem? Czy były takie, którym nie udało się wejść? Czy miliony zwierząt przez rok tłoczyły się w statku pływającym po burzliwych otwartych morzach?
Choć w rozdziałach 6-7 Księga Rodzaju nie wymienia wszystkich stworzeń zabranych na arkę, można tam znaleźć wskazówki na temat ich sylwetek.
Wyłaniające się z tego obrazy są uderzające.
Co to jest „min”?
Najważniejsza biblijna wskazówka związana jest z hebrajskim słowem min, które zwykle tłumaczone jest jako rodzaj (ang. kind). 1 Choć słowo to występuje w Starym Testamencie tylko 31 razy, te przypadki jego użycia są wystarczające, by zrozumieć jasno, co ono znaczy. Konteksty, w których się pojawia, rozjaśniają jego interpretację.
Dla nas najistotniejsze są użycia słowa min w 6 i 7 rozdziale Księgi Rodzaju. W nakazie Boga do Noego znajdujemy następujący fragment:
Z wszelkich istot żyjących, z wszelkiego ciała wprowadzisz do arki po parze z każdego, aby z tobą zostały przy życiu. Niech to będzie samiec i samica. Z ptactwa według rodzajów jego i z bydła według rodzajów jego, i z wszelkiego płazu ziemnego według rodzajów jego, po parze z każdego z nich wejdą do ciebie, aby zostały przy życiu (Rodz. 6:19-20, BW).
Dlaczego Bóg wymaga, aby na arkę zabrać „samca i samicę” z każdego rodzaju? W dalszej perspektywie musi zostać wypełniona ważna funkcja: „aby zachować przy życiu ich potomstwo na całej ziemi” (Rodz. 7:3, BW). Słowo przetłumaczone jako „potomstwo” jest w tym samym znaczeniu użyte również w Rodz. 3:15 i 13:16. Zatem Noe zabrał na arkę samce i samice, aby rozmnażały się po potopie, zachowując ciągłość każdego rodzaju.
Wniosek ten ma głębokie konsekwencje dla zrozumienia, jak mogły wyglądać owe rodzaje. W tamtym czasie poszczególne osobniki w obrębie rodzaju musiały być kompatybilne reprodukcyjnie. Sugerowałoby to, że obecnie, jeśli dwa osobniki mogą wydać potomstwo, to należą do tego samego rodzaju. Co więcej, nawet jeśli dwa osobniki są sklasyfikowane jako oddzielne gatunki, 2 możliwość wydania potomstwa w rezultacie hybrydyzacji tych gatunków świadczyłaby o tym, że należą do tego samego rodzaju.
Ten test hybrydyzacji w ustaleniu przynależności do rodzaju ma swoje ograniczenia. Jej niepowodzenie nie jest wystarczającym dowodem na to, że określone osobniki należą do innych rodzajów. Ponieważ jest wiele biologicznych powodów uniemożliwiających hybrydyzację, to wszystkie one musiałyby zostać wyeliminowane, zanim niepowodzenie hybrydyzacji mogłoby posłużyć jako kryterium pozwalające stwierdzić przynależność do odrębnych rodzajów. Zatem w określaniu rodzaju hybrydyzacja jest użyteczna przede wszystkim jako kryterium inkluzywne (pozwala określić, że dany gatunek należy do danego rodzaju), a nie ekskluzywne (nie pozwala wykluczyć przynależności gatunku do danego rodzaju).
Odnosząc to do ludzi, wszystkie żyjące na Ziemi grupy etniczne są kompatybilne reprodukcyjnie i klasyfikuje się je jako jeden gatunek wywodzący się od wspólnego przodka. Nie ma takiej grupy etnicznej, dla której reprodukcja z inną grupą etniczną byłaby biologicznie niemożliwa. Jednak obecnie niezależnie od przynależności etnicznej z małżeństwa między bratem i siostrą prawdopodobnie urodzą się dzieci z jakąś chorobą wrodzoną, o ile w ogóle urodzą się im dzieci. Rodzice, którzy sami są rodzeństwem, mają zbyt dużo jednakowych błędów genetycznych, by oczekiwać wydania zdrowego potomstwa. Ale nikt przecież nie powie, że te osoby nie mają wspólnego przodka – w końcu z definicji mają tych samych rodziców! Coś podobnego może mieć miejsce w świecie zwierząt. Zatem niekompatybilność genetyczna może uniemożliwić hybrydyzację niezależnie od jakichkolwiek kwestii związanych ze wspólnym pochodzeniem i przynależnością do rodzaju.
Niemniej jednak na podstawie pozytywnych świadectw udanej hybrydyzacji 3 najlepszym przybliżeniem biblijnego rodzaju (hebr. min, ang. kind) w obecnym systemie klasyfikacji jest poziom rodziny. 4 Choć dla wielu gatunków jeszcze nie testowano, czy możliwe jest ich wzajemne krzyżowanie, rezultaty uzyskane do tej pory wskazują, że w większości przypadków rodzina najbliżej pokrywa się z prawdopodobnymi granicami danego rodzaju.
W praktyce fakt ten pozwala wstępnie zarysować, jak wyglądały rodzaje, które znalazły się na arce. Obecnie różnorodność cech w obrębie rodziny jest oszałamiająca. Na przykład wszystkie koty, małe i duże – od kota domowego po lwy i tygrysy – należą do tej samej rodziny. 5 Paski, grzywy, duża lub mała wielkość ciała, kropki, cętki, krótkie lub długie ogony to tylko mała próbka różnorodności, jaka istnieje w obrębie rodziny.
Reprezentanci rodzaju kota na pokładzie arki zapewne nie wyglądali jak mieszanka wszystkich tych cech. Trzeba raczej skupić się na określeniu, jakie cechy są wspólne dla wszystkich kotów, aby zacząć tworzyć obraz tego, jak mogły wyglądać koty zabrane na arkę.
Granice rodzajów
Czy rodzaj, do którego zaliczają się koty, obejmuje również jakieś stworzenia nieprzypominające kotów? Czy wskazówek co do tego, jak wyglądał przodek kotów, możemy szukać u gatunków innych niż kotowate? Przykładowo, czy dowiemy się czegoś o jego sylwetce na podstawie cech charakterystycznych dla koni? Na to pytanie odpowiada drugi aspekt użycia słowa min w 6 i 7 rozdziale Księgi Rodzaju.
Oprócz wymogu zabrania na arkę „samca i samicy”, nakazem Boga było też, aby na pokładzie znaleźli się przedstawiciele „każdego” rodzaju.
Dla pewności wspomnę, że w tekście Księgi Rodzaju słowo „każdego” odnosi się do „z ptactwa według rodzajów jego i z bydła według rodzajów jego, i z wszelkiego płazu ziemnego według rodzajów jego”. Noe nie wziął na arkę ryb, waleni czy morskich skorupiaków. W końcu Bożym wyrokiem był potop, a nie pożary lub susza. Wodne rodzaje zwierząt mogły przetrwać w wodzie, realizując cel: „aby zachować przy życiu ich potomstwo”.
Ponadto, jak mówi fragment Rodz. 7:15: „I weszło do Noego, do arki, po parze z wszelkiego ciała, w którym było tchnienie życia”. Uczeni hebraiści dyskutują nad wyrażeniem „tchnienie życia”. Czy obejmuje ono stworzenia takie jak owady, pająki, ślimaki i inne bezkręgowce (tj. zwierzęta bez kręgosłupa), nie zostało dotąd ustalone.
Jeśli ograniczymy nasze rozważania do kręgowców, to Noe wziąłby na arkę ssaki, płazy, gady i ptaki. Tylko stworzenia żyjące na lądzie i w powietrzu potrzebowałyby łodzi. Organizmy żyjące w wodzie mogłyby przetrwać potop poza arką.
Ale po co zabierać po dwa z każdego rodzaju kręgowców żyjących na lądzie czy też latających? Nie wystarczyłoby wziąć po dwa z niektórych takich rodzajów?
Gdyby rodzaje mogły się przekształcać w inne rodzaje, drugi z nakazów nie byłby konieczny. Jeśli reprezentanci rodziny słoni mogliby się zmienić w jedną z rodzin żab, to dlaczego na arkę musiały być zabrane zwierzęta z każdej rodziny? Drugi aspekt nakazów danych Noemu ujawnia więc, że istnieją określone granice rodzajów.
Rozważenie tego faktu w kontekście systemu klasyfikacji biologicznej rzuca więcej światła na to, gdzie te granice mogą leżeć. Przykładowo, wśród ssaków istnieją gatunki lądowe (np. koty), wodne (np. wieloryby i delfiny) i latające (np. nietoperze). Zgodnie z ogólną (choć nie ścisłą) prawidłowością ujawnioną przez testy hybrydyzacji, gatunki z poszczególnych rodzin są członkami określonego rodzaju.
W klasyfikacji biologicznej poziomem powyżej rodziny jest rząd, a powyżej rzędu – gromada. Koty, nietoperze, wieloryby i delfiny należą do tej samej gromady – ssaków. Ponieważ wieloryby i delfiny żyją w wodzie, mogły przetrwać potop poza arką. Gdyby poziom gromady w systematyce wyznaczał granice rodzajów, wówczas ssaki byłyby jednym rodzajem. Wśród przedstawicieli takiego rodzaju byłyby więc zwierzęta wodne. Ponieważ zaś celem arki było zachowanie przy życiu rodzajów, które nie mogą przetrwać w środowisku wodnym, to „rodzaj ssaków” nie potrzebowałby arki, aby przeżyć. Inaczej mówiąc, gdyby wieloryby i delfiny należały do tego samego rodzaju co koty i nietoperze, to Noe nie musiałby zabierać na arkę żadnych ssaków.
Jeśli przeskoczymy o jeden poziom wyżej w klasyfikacji biologicznej, wejdziemy na poziom typu. Ssaki, płazy, gady, ptaki i ryby należą do tego samego typu – strunowców. Skoro ryby są zwierzętami wodnymi, przeżyłyby potop poza arką. Gdyby były one częścią tego samego rodzaju co ssaki, płazy, gady i ptaki, wówczas Noe nie musiałby zabierać na arkę żadnych strunowców.
O co chodzi? Gdyby rzeczywiście granice rodzajów pokrywały się z granicami na poziomie gromady lub typu, wprowadziłoby to dezorientację co do całej narracji z rozdziałów 6-8 Księgi Rodzaju. Przykładowo, spośród żyjących współcześnie zwierząt, które żyją na lądzie i w powietrzu, nie wspomnieliśmy dotąd tylko o bezkręgowcach, takich jak owady, pająki czy skorpiony. Ponieważ zwierzęta te są raczej małe, do zabrania po dwa osobniki ze wszystkich gromad czy typów zbyt duża mogłaby być nawet łódź rybacka. Zatem gdyby rodzaje odpowiadały poziomowi gromady lub typu, arka Noego byłaby całkowitą przesadą.
Omówione fakty wskazują, że najlepszym przybliżeniem biblijnego rodzaju w systemie klasyfikacji, który obowiązuje w dzisiejszej nauce, jest poziom rodziny lub ewentualnie rzędu, ale na pewno nie poziom typu lub gromady. Idąc w przeciwnym kierunku skali, poniżej poziomu rodziny, jest także zrozumiałe, że Noe nie zabrał na arkę po parze z każdego gatunku. Na przykład tygrysy, lwy, jaguary czy oceloty zapewne nie były obecne jako konkretne gatunki. Noe zabrał raczej dwoje reprezentantów rodzaju kota.
Liczenie pasażerów
Łącząc omówione wyżej kryterium rodziny i kryterium „tchnienia życia”, całkowita liczba rodzajów zabranych na arkę była mała. Obecnie żyje na Ziemi tylko około 500 rodzin ssaków, ptaków, płazów i gadów (licząc organizmy wodne). 6
Jeśli dodamy organizmy znane ze skamielin, liczba ta się zwiększy. Ten wzrost jest stosunkowo znaczący, ale kiedy poda się konkretne liczby, suma ta stanowi niewielki ułamek różnorodności życia na Ziemi. Spośród ssaków, ptaków, płazów i gadów to ssaki mają najbardziej bogaty zapis kopalny. Do naszych czasów przetrwało tylko około 30% wszystkich rodzin ssaków, jakie istniały na Ziemi. 7 Zakładając, że w przypadku płazów, gadów i ptaków procent ten jest podobny, możemy oszacować, jak wiele rodzin wszystkich tych stworzeń istniało przez całą historię. Skoro obecnie żyje w sumie 510 rodzin i przyjmiemy, że jest to 30% całkowitej liczby, to można oszacować, że wszystkich rodzin ssaków, ptaków, płazów i gadów w całej historii Ziemi było około 1700. 8 Ta liczba – 1700 – stanowi górną granicę szacowań całkowitej liczby rodzajów, które Noe zabrał na arkę. 9
Nawet jeśli Noe zabrał na arkę również lądowe bezkręgowce, np. muchy, kleszcze i pchły, to są to tak drobne stworzenia, że ich udział w zapełnieniu przestrzeni byłby znikomy.
Mamy więc małe stadko zwierząt, które przetrwało na arce przez około rok, a potem z niej wyszło – w bardzo dobrze określonym punkcie starożytnej historii.
* Przeczytaj też inne teksty autora:
1. „Co się stało ze zwierzętami po opuszczeniu arki Noego? Odkrywanie przeszłości”
2. „Losy zwierząt, które przetrwały wymieranie po potopie. Odkrywanie przeszłości”
Przypisy:
1 Słowo „rodzaj” – hebr. min., ang. kind – odnosi się do pojęcia występującego w biblijnym opisie Stworzenia, gdy mowa jest o tym, że Bóg stworzył istoty żywe „według rodzajów”. Każdy taki biblijny rodzaj wyznacza według kreacjonistów nieprzekraczalne ramy, poza które nie może wykroczyć zmienność organizmów. Również inne słowo – genus (l. mnoga genera) – w języku polskim tłumaczy się jako „rodzaj” – jest to termin techniczny występujący w systematyce, oznacza jednostkę taksonomiczną między gatunkiem a rodziną. – przyp. tłum.
2 W systemie klasyfikacji opracowanym przez Karola Linneusza stworzenia zaliczane są do określonych kategorii na podstawie ich podobieństw i różnic. Na przykład tygrys to jeden z gatunków. Ze względu na to, że ma pewne wspólne cechy z lwami, oba te gatunki są zaliczane do jednego rodzaju (genus). Wszystkie koty należą do jednej rodziny. Duże i małe koty, a także wilki, lwy morskie, surykatki i inne drapieżniki są członkami tego samego rzędu. Ssaki należą do jednej gromady. Gatunki, które mają kręgosłup (czyli kręgowce), stanowią najliczniejszą reprezentację typu strunowców. Kręgowce wraz ze wszystkimi innymi zwierzętami zaliczają się do tego samego królestwa. Można dodać, że definicja gatunku zależy od tego, kogo o nią pytamy. Niekompatybilność reprodukcyjna jest tylko jednym z wielu sposobów definiowania gatunków. I niektóre gatunki są w rzeczywistości reprodukcyjnie kompatybilne.
3 Por. Todd Charles Wood, „The Current Status of Baraminology”, Creation Research Society Quarterly 2006, vol. 43, nr 3, s. 149-158, https://www.creationresearch.org/current-status-baraminology.
4 Wcześniejszy przypis wyjaśnia, gdzie w biologicznej klasyfikacji znajduje się poziom rodziny. Można dodać, że ludzie są wyjątkiem, jeśli chodzi o zrównanie biblijnego rodzaju z poziomem rodziny w systematyce. Choć ludzie są zaliczani do tej samej rodziny (Hominidae), co wielkie małpy, nie oznacza to, że ludzie i wielkie małpy mają wspólnego przodka. Z dwóch powodów – po pierwsze, w 1 rozdziale Księgi Rodzaju stworzenie człowieka opisane jest jako odrębne od jakichkolwiek naczelnych, a po drugie, Pismo Święte nigdy nie używa hebrajskiego słowa min w odniesieniu do ludzi. O zwierzętach napisano, że są stworzone według rodzajów, ale ludzie zostali stworzeni na obraz Boga.
5 Por. Barnabas Pendragon, Niko Winkler, „The Family of Cats – Delineation of the Feline Basic Type”, Journal of Creation 2011, vol. 25, nr 2, s. 118-124, creation.com/the-cat-family.
6 Por. Nathaniel T. Jeanson, „Mitochondrial DNA Clocks Imply Linear Speciation Rates Within “Kinds”, Answers Research Journal 2015, vol. 8, s. 273-304, https://answersingenesis.org/natural-selection/speciation/clocks-imply-linear-speciation-rates-within-kinds/.
7 Por. Nathaniel T. Jeanson and Jason Lisle, „On the Origin of Eukaryotic Species’ Genotypic and Phenotypic Diversity: Genetic Clocks, Population Growth Curves, and Comparative Nuclear Genome Analyses Suggest Created Heterozygosity in Combination with Natural Processes as a Major Mechanism”, Answers Research Journal 2016, vol. 9, s. 81-122, https://answersingenesis.org/natural-selection/speciation/on-the-origin-of-eukaryotic-species-genotypic-and-phenotypic-diversity/.
8 Można to obliczyć za pomocą równania: 510 / 30% = 510 / 0,3 = 1700.
9 Niektóre z dziwnych, obecnie już wymarłych zwierząt (tj. stworzenia lądowe, które nie zawsze wyraźnie zaliczają się do ssaków, płazów, gadów lub ptaków) niewiele zmieniają, jeśli chodzi o tę liczbę. Ogólnie mówiąc, przedstawione oszacowanie jest i tak zbyt hojne, z kilku powodów. Po pierwsze, nie odjąłem rodzajów typowo wodnych, które przetrwałyby potop (wielorybów, delfinów itp.). Po drugie, udokumentowana liczba wymarłych rodzajów płazów, gadów i ptaków jest obecnie o wiele mniejsza, niż przyjąłem w obliczeniu. Kiedy uważnie uwzględni się te dane, bardziej realistycznym oszacowaniem całkowitej liczby rodzajów na arce byłoby około 1400.
Aby przełożyć tę liczbę na sumę osobników wziętych na arkę, również trzeba zdecydować, czy przyjąć hojne, czy rygorystyczne założenia. Przykładowo, czy do stworzeń latających, których miało zostać zabranych po siedem, zaliczają się nietoperze? Czy stwierdzenie, że ma ich być po siedem, oznacza siedem par (14 osobników) czy siedem osobników? Kiedy przyjmiemy hojne oszacowanie (policzymy po 14 osobników i uznamy, że nietoperze należy potraktować tak jak inne latające stworzenia), liczba wszystkich stworzeń na arce wyniesie mniej niż 7000 – znacznie mniej niż szacowana liczba milionów gatunków żyjących dzisiaj na Ziemi.
Tekst oryginalny: Nathaniel T. Jeanson, „Which Animals Were On the Ark with Noah? Stepping Back in Time”, Answers in Genesis, May 28, 2016, https://answersingenesis.org/creation-science/baraminology/which-animals-were-on-the-ark-with-noah/.
Tłumaczenie: Małgorzata Gazda
Wszystkie prawa zastrzeżone: Copyright © Answers in Genesis. All Rights Reserved. Translated and published by permission of Answers in Genesis. (Answers® and Answers in Genesis® are registered trademarks of Answers in Genesis, Inc.)
Więcej informacji na temat Answers in Genesis znajdziesz na: www.AnswersinGenesis.org, www.CreationMuseum.org i www.ArkEncounter.com.
