Okiem Wolnorynkowca

„Gra w gęś” to określenie pewnej praktyki w komunistycznych Chinach mającej na celu ochronę biurokratów przed odpowiedzialnością za swoje czyny. Polega ona na przenoszeniu papierów z jednego ministerstwa do drugiego, od urzędnika do urzędnika, stemplowaniu wszystkiego to tu, to tam – aż do momentu, w którym nie da się ustalić, kto właściwie podjął daną decyzję. Czyż nie wystarczy przejść się do urzędu zdrowia, eufemistycznie zwanego przychodnią, żeby poczuć, jak „gra w gęś” sprawdza się u nas? Na jakikolwiek komentarz – na przykład na temat absurdalności papierów, które trzeba wypełniać – wszyscy pracownicy nieodmiennie kiwają głowami ze zrozumieniem, jednocześnie szybko dodając: „ja tego nie wymyśliłem!”. Podobnie jest w innych sferach życia, w których zwykły człowiek styka się z państwem (czyli w dzisiejszych czasach – niemal wszędzie).
Każdy może wybrać absurdy z własnego poletka – a to każą wymienić kasy fiskalne, bo „zmieniają się przepisy” (same się zmieniają?), a to małe przedszkole musi mieć w kuchni co najmniej trzy zlewy i dwie zmywarki (w tym jedną przemysłową, która jednakowoż zwykłych sztućców dobrze nie umyje), a to zatroskany policjant wlepi mandat za jazdę bez pasów na parkingu i tak dalej. Nikt tego nie wymyślił, wszystkim zainteresowanym jest równie ciężko i smutno z powodu, że to tak działa, no i oczywiście niczego nie da się zmienić. A podobno nie dalej jak w XIX wieku człowiek miał tak mało styczności z urzędnikami, że mógł właściwie nie wiedzieć, w jakim państwie żyje. Można było przejechać pół kontynentu bez pokazywania papierów, oraz bez wymieniania waluty, która – jak wiadomo – była wszędzie jednakowa, i to znacznie twardsza od współczesnego Euro. Ochrana – tajna policja cara rosyjskiego, prawdopodobnie największego despoty tamtych czasów, liczyła zaledwie kilka tysięcy funkcjonariuszy. „Quo vadis, świecie?” chciałoby się zapytać...

Jeśliby natomiast wyliczyć dziedziny życia, w których współczesny człowiek jest ubezwłasnowolniony, wyszłaby nam całkiem imponująca lista. Nie mamy na przykład żadnego wpływu na to, czego i czy w ogóle uczą się nasze dzieci w szkole. Każde ma zostać wychowane według państwowych wzorców i basta. Nie możemy na własną rękę kupić pewnych lekarstw, wybudować domu, ściąć drzewa, zjeść prawdziwych lodów, zacząć handlować na ulicy, „prowadzić działalności gospodarczej” i tak dalej. Weterynarzowi nie wolno leczyć świń bez świńskiej kartoteki, bez odpowiedniego świstka nie można zostać notariuszem, taksówkarzem czy kierowcą. Każdy zawód musi być sklasyfikowany, poważony i pomierzony. Każda działalność ujęta w ramy sztywnej biurokracji. Jeśli coś by uciekło kodyfikacji, to tylko dlatego, że urzędnicy nie nadążają za współczesnym światem. Musimy płacić vaty, zusy i pity, mówić urzędnikowi, ile zarabiamy, oraz obowiązkowo ubezpieczać się od wypadków i od utraty zdrowia, nawetjeśli wołami nie damy się zaciągnąć do szpitala. Jeśli zaś – mimo wszystko – jesteśmy pracodawcami, to nie wolno nam się dogadać z pracownikiem na temat ilości urlopu, godzin pracy czy planów na przyszłość. Nie wolno nam „dyskryminować” kandydatów, nawet jeśli ich wyraźnie nie lubimy, a na koniec, z pieniędzy, które wydamy na pracownika, dostanie on jedynie połowę i będzie wiecznie niezadowolony, słusznie twierdząc, że zarabia o tę połowę za mało.

Że podobnie źle się dzieje nawet w tradycyjnie liberalnych krajach, świadczy niedawny przypadek Włocha, który posłał pracowników na zasłużone wakacje, a sam cichaczem rozmontował własną fabrykę i „śrubka po śrubce” przewiózł ją do Polski. Nie wie biedaczyna, na co się pisze u nas. Chociaż z drugiej strony, może trafi na urzędników, którzy „dadzą mu żyć”. Bo i tacy podobno się zdarzają…

Kiedy na świat przyjdzie dziecko, należy je zarejestrować w urzędzie w przeciągu dwóch tygodni. Samochody, źródła dochodów, nieruchomości, firmy i tym podobne rejestruje się po to, aby urzędnicy mieli nad nimi kontrolę. W odpowiednim czasie państwo zażąda ubezpieczenia, podatku od dochodów, od darowizny, od spadku, od oszczędności, od nieruchomości i tak dalej. W tym samym celu rejestruje się też człowieka - aby od pierwszych chwil poddać go prawnemu przymusowi. W ciągu kilku minut po urodzeniu, dla dobra społeczeństwa rzecz jasna, musi dożylnie przyjąć dawkę toksyn i wirusów dla niepoznaki nazwanych szczepionkami. Wtedy też po raz pierwszy staje się źródłem zarobku dla pseudokapitalistów, którzy zamiast oferować swoje usługi na rynku, wolą wymusić ich "zakup" za pomocą propagandy i opresyjnego prawa. Podobny mechanizm zadziała i później, kiedy dorosłe już dziecko przymusi się do "wyboru" OFE albo innego „ubezpieczenia”.

Kiedy dziecko podrośnie, zostanie poddane "obowiązkowi przedszkolnemu" a niedługo potem – "szkolnemu". Rodzice dziecka nie będą mieć w zasadzie żadnego wpływu na to, czego jest uczone, zaś sam proces nauki zostanie zamieniony w parodię zdobywania ocen, a nie wykształcenia. Wyrośnięte dziecko stanie się w końcu podstawą dobrobytu ekonomicznego wielu urzędników, fałszywych przedsiębiorców i polityków oraz – zgodnie z najlepszą pruską tradycją - przymusowym żywicielem emerytów, którym odebrano wcześniej szansę na zdobycie własnych oszczędności. Politycy będą pożyczać pieniądze, zastawiając jego dochody na kilkadziesiąt lat do przodu. Wydadzą je na bezsensowne „projekty” niszczące kręgosłup moralny całego pokolenia – tam, gdzie króluje łatwa kasa, szybko tracą na znaczeniu zasady i elementarna uczciwość.

Jeśli założy własną firmę - urzędnicy będą nękać ją kontrolami. Każą płacić haracze za licencje i atesty. Jeśli będzie pracować u kogoś - określą dokładnie, ile godzin tygodniowo i na jakich warunkach. Zabiorą bez słowa sensownego uzasadnienia połowę pensji. Każą "odkładać" na emeryturę w momencie, w którym najbardziej potrzebuje pieniędzy - na założenie i utrzymanie rodziny.

Jeśli zechce wybudować dom, będzie musiał prosić o zgodę miejscowe władze. Podobnie jeśli zechce ściąć własne drzewo. Zostanie ukarany dotkliwym mandatem, jeśli przekroczy nieco dozwoloną prędkość. Nikt mu jednak nie zapłaci za stanie w korkach po kilka godzin dziennie. Będzie płacił obowiązkowe "ubezpieczenia" zdrowotne, jednak lepiej niech nie choruje, jeśli go na to nie stać. Każdego roku inflacja będzie zżerać kilka procent jego oszczędności, zabierając tym samym połowę co dwadzieścia lat.

Przy tym wszystkim będzie święcie wierzył, że żyje w liberalizmie i kapitalizmie. Zapatrzony w kraje Zachodu, będzie nazywał demokrację najlepszym systemem, jaki wymyślono. Będzie wybierał sobie „przywódców”, chodził na wybory, choć nikt nigdy nie zada w nich podstawowego pytania – czy w ogóle chce on mieć nad sobą pana. Na wzmiankę o monarchii zareaguje pobłażliwym, pełnym szyderstwa uśmiechem, ale nie zauważy nawet, że partie polityczne zmieniają tylko nazwy, bynajmniej nie ludzi, którzy w sprawie gnębienia społeczeństwa zawsze głosują tak samo - wszyscy za (jeśli przyjmuje on, że król jest tylko zwykłym gnębicielem, czy się to zatem czymś – co do zasady – różni od owej wyśmiewanej przez niego monarchii?).

Na koniec, jego dom, samochód i cokolwiek posiada będą mogły zostać zajęte przez państwo pod byle pretekstem, zaś on sam w dowolnym momencie powołany do wojska i wysłany na drugi koniec świata. Jednocześnie, mimo że sytuacja geograficzna naszego kraju jakoś się nie zmieniła - Polska nadal leży między Niemcami a Rosją - nie wolno mu będzie posiadać broni, o której nawet będzie się bał rozmawiać, nie mówiąc o jej bezpiecznym używaniu. Oto Polska Anno Domini 2013.

Pomyślmy o tym w listopadzie, kiedy po raz kolejny powtarzać będziemy, że mieszkamy w wolnym i niepodległym kraju.

Bartłomiej Podolski

W niemal sto lat po uchwaleniu pierwszej na świecie konstytucji Lysander Spooner w eseju Constitution of no authority logicznie wytłumaczył, że jako kontrakt pomiędzy ludźmi nie ma ona właściwie żadnego sensu. Tylko niewiele osób miało szansę wpłynąć na brzmienie tej „umowy”, zgodę na jej przestrzeganie wyraziło osobiście niewiele więcej osób, z których wszystkie dawno już przecież nie żyją. Dlaczego jakaś umowa miałaby zatem obowiązywać ludzi, którzy nie tylko jej nie podpisali, ale nawet nie żyli w czasach, kiedy ją stworzono?

W niemal sto lat po uchwaleniu pierwszej na świecie konstytucji Lysander Spooner w eseju Constitution of no authority logicznie wytłumaczył, że jako kontrakt pomiędzy ludźmi nie ma ona właściwie żadnego sensu. Tylko niewiele osób miało szansę wpłynąć na brzmienie tej „umowy”, zgodę na jej przestrzeganie wyraziło osobiście niewiele więcej osób, z których wszystkie dawno już przecież nie żyją. Dlaczego jakaś umowa miałaby zatem obowiązywać ludzi, którzy nie tylko jej nie podpisali, ale nawet nie żyli w czasach, kiedy ją stworzono?

Wszelkie konstytucje niedomagają i to nie tylko z takich „formalnych” powodów. Nawet jeśli założymy, że jako „umowa społeczna” konstytucja ma sens, gdyż inaczej nie da się zorganizować „ram współpracy społecznej” (co jest nieprawdą, gdyż - jak wykazał Hoppe - wszelką współpracę można oprzeć na logicznie spójnych i dobrowolnych umowach), to i tak musimy przyznać, że konstytucja w praktyce nie działa. W myśl ustawy zasadniczej zawsze istnieją rządzący i rządzeni, i choćby nie wiadomo jak mocno władza „ograniczała” sama siebie w teorii, to i tak w praktyce ostateczne słowo w interpretacji zapisów należy – rzecz jasna – do rządzących. Innymi słowy: wszelkie trybunały, sądy i rzecznicy to urzędnicy państwowi opłacani przez tych, którzy ściągają podatki. Jasnym jest więc, że na ogół nie będą podcinali gałęzi, na której siedzą. Nawet gdyby zechcieli, musieliby przecież po prostu zlikwidować źródło własnego finansowania i zrezygnować z funkcji. Dodatkowo (a może nawet przede wszystkim) konstytucja zawiera sprzeczne ze sobą zapisy, zaś owe sprzeczności logiczne to bynajmniej nie znoszące się wzajemnie czysto abstrakcyjne zdania, ale przyczyny „niedziałania” w praktyce prawa je zawierającego. Nie da się bowiem w rzeczywistości osiągnąć sprzecznych celów – logika jest nieodłączną częścią rzeczywistości, zaś prawo (jako równie integralna część, a zarazem regulator owej rzeczywistości) nie może być z kolei od logiki oderwane, jeśli ma skutecznie pełnić swoją rolę.

Przykładowo: artykuł dwudziesty pierwszy konstytucji RP zapewnia ochronę własności i prawo dziedziczenia. Jednocześnie artykuł osiemdziesiąty czwarty nakłada obowiązek płacenia podatków i „ponoszenia ciężarów” określonych w (odrębnej) ustawie. Oczywiste jest zatem, że te artykuły są ze sobą sprzeczne. Gdyby bowiem owa odrębna ustawa przewidywała podatek stuprocentowy od wszystkiego, nie istniałaby żadna własność, co narusza artykuł dwudziesty pierwszy ustawy zasadniczej. Ale dlaczego podatek stuprocentowy miałby prawo własności naruszać, a podatek pięćdziesięcioprocentowy już nie? Albo podatki są naruszeniem własności prywatnej, albo nie są. Jeśli niesą - pełne wywłaszczenie obywateli z majątku nie narusza konstytucji, który to pogląd jest ewidentnie sprzeczny z jej artykułem dwudziestym pierwszym. Jeśli zaś podatki są naruszeniem własności prywatnej - cały artykuł osiemdziesiąty czwarty należałoby wyciąć, a wszelkich „decydentów” z racji braku źródeł finansowania rozesłać do uczciwej roboty.

Podobnych sprzeczności w konstytucji jest wiele, choćby zapewnienie o wolności obywateli z jednoczesnym nałożeniem obowiązku obrony kraju, co jest eufemistycznym określeniem zwykłego poboru do wojska (gdzie już człowiekowi pokażą, jak ta wolność wygląda w praktyce).

Nawet jeśli pozwolimy sobie przymknąć na to wszystko oczy i w dobrej wierze przyjąć konstytucję, powinniśmy jednak rozumieć, że gwarancją przestrzegania przyobiecanych praw i bezpieczeństwa może być tylko odpowiednie „nasycenie” społeczeństwa prywatną  bronią. Tylko posiadając broń i umiejętności jej użycia oraz mając uzbrojonych sąsiadów gotowych w razie czego bronić swoich domostw, jesteśmy w stanie oprzeć się czy to tyranii państwa własnego, czy napaści państw obcych.

Nie można na tym polu w żadnej mierze ufać organizacji państwowej. W rzeczy samej nie istnieje żadna inna forma organizacji działań jednostek, która uczyniłaby tyle zła, co organizacja przyjmująca formę państwa. Żadna firma, żadna fundacja, żaden kościół, stowarzyszenie czy zrzeszenie nie może się w tej kategorii równać z państwem nawet w minimalnym stopniu. Wszelkiego rodzaju państwa o różnorakich ustrojach, począwszy od komunistycznego, w samym dwudziestym wieku wymordowały prawdopodobnie więcej osób niż żyło na przestrzeni wszystkich wieków wcześniejszych. Nawet jeśli jakieś państwo chwilowo nie ma morderczych zamiarów, to i tak skala niekompetencji i braku odpowiedzialności urzędników państwowych jest porażająca. Istnieją na to niezliczone przykłady, o których z jakichś powodów na „forum publicznym” się milczy.

Czy można sobie na przykład wyobrazić, by jakaś prywatna organizacja latała po świecie samolotami, co rusz gubiąc tu i ówdzie uzbrojone bomby atomowe? Czy jakiś prywatny właściciel pościągałby dziesiątki statków do atolu Bikini tylko po to, aby zobaczyć, jak wybuchy nuklearne zatapiają je jeden po drugim, zamieniając rajskie wyspy w piekło? Czy ktoś potem przywiózłby tam, jakby nigdy nic, uprzednio wysiedlonych mieszkańców wysp, nie mówiąc im, że nie powinni raczej decydować się na dzieci? Czy jakaś prywatna organizacja testowała promieniowanie na własnych pracownikach, tak jak robiły to USA i ZSRR na własnych żołnierzach? Czy zdarzyło się komuś na przykład zbombardować miasto, w dodatku nie to, co trzeba? Albo wybić gości weselnych zamiast domniemanych terrorystów? A wszystko to przecież tylko nieliczne (choć może najbardziej znamienne) sytuacje, które – o zgrozo – naprawdę miały miejsce.

Kiedy 17 września Sowieci napadli na Polskę, zadając tym samym cios w plecy walczącemu z Niemcami Wojsku Polskiemu, rząd drugiej RP przekraczał właśnie granicę polsko-rumuńską, „ewakuując” się do Francji. Nie chodzi już nawet o to, że kapitan schodzi ze statku ostatni. Dlaczego jednak rząd polski, widząc przecież wcześniej, co się święci, nie zadbał o to, żeby każdemu mężczyźnie w kraju wręczyć broń? Niech się potem bronią, jak chcą, ale przynajmniej będą mieli czym. Podobnie nie mieli szans obronić się Francuzi, gdyż na rozkaz tkwili w okopach, podczas gdy Niemcy obeszli ich przez Belgię.

Musimy zatem polegać przede wszystkim na sobie. Kiedy więc „znów do murów klajstrem świeżym przylepiać zaczną obwieszczenia”, proponuję zachować się racjonalnie i zamiast „rżnąć karabinem w bruk ulicy”, raczej zabrać go po prostu do domu. I przekonać do tego innych.