Niebezpieczny Bohater

Polska ma ostatnio szczęście do niejednoznacznych bohaterów i autorytetów. Mamy więc zarówno zwolenników, jak i przeciwników Jaruzelskiego, Kuronia, Wojtyły, Michnika, Miłosza, Wałęsy… Choć listę można by jeszcze wydłużyć, to powyższych panów cechuje pewien „zmysł” internacjonalizmu, który bezbłędnie zaprowadził ich w ramiona Brukseli – postępowej spadkobierczyni Moskwy.

Jednakpewien skromny człowiek wyraźnie wyłamuje się z tego grona i poważnie zagraża naszemu nowemu panteonowi. Trzeba przyznać, że i jego osobie towarzyszą ogromne kontrowersje – od zachwytu do potępienia. Najbardziej skonsternowana jest jednak proeuropejska „elyta”. Co ją tak konfunduje?

Pułkownik Kukliński jest albo zdrajcą Polski, albo bohaterem. Nie da się tu pójść w jakieś modne ostatnio półcienie typu : „palił, ale się nie zaciągał”. Ten niepozorny człowiek albo zasługuje na miejsce na Powązkach i wdzięczną pamięć Rodaków, albo na ich wieczną pogardę. I to właśnie jest najgorsze. Zarówno pierwsza, jak i druga ocena Pułkownika niesie ze sobą poważne konsekwencje.

Przyjmijmy na początek, że był zdrajcą. Zwolennicy tej tezy powołują się na złamanie przysięgi wojskowej. Racja, ale przysięga nie jest bytem samoistnym. Składa się ją na wierność komuś. Komu ślubował Kukliński? Są dwie możliwości: Polsce lub PRL-owi. (Pułkownik utrzymuje, że Polsce, ale można mu nie dawać wiary). Jeżeli Polsce, to sprawa jest prosta. Należy tylko stwierdzić, czy działania Pułkownika służyły polskiej racji stanu, czy też nie. Czy szkodzenie ZSSR i Układowi Warszawskiemu było w naszym interesie, czy nie? Tu chyba niewielu Polaków ma wątpliwości. W takiej sytuacji Kukliński służył Polsce i jej nie zdradził. Przyjmijmy jednak wersję mniej korzystną dla Pułkownika, mianowicie że w młodzieńczym porywie głupoty uwierzył w socjalistyczne brednie i szczerze składał przysięgę władzy ludowej. Później oprzytomniał lub „musiał” oprzytomnieć (nie wnikam) i zaczął zwalczać PRL. W tym przypadku jest co najwyżej zdrajcą PRL-u, a nie Polski. Szkodził Polsce tylko wówczas, gdy wcześniej z serca wspierał kremlowskich namiestników nad Wisłą… Złamanie przysięgi danej okupantowi lub wrogowi nie jest zdradą Ojczyzny.

A zatem niezależnie od tego, komu Ryszard Kukliński przysięgę składał, to w największych dokonaniach swego życia – wykradaniu sowieckich tajemnic – Polski nie zdradził i nie może być nazywany jej zdrajcą.

Czy jednak automatycznie staje się bohaterem? Niekoniecznie. Mógł przecież być zwykłą kanalią, wysługującą się temu, kto więcej zapłaci, a że akurat Amerykanie mieli więcej forsy, to służył przy okazji polskiej racji stanu. By jednoznacznie rozwiać tę wątpliwość, trzeba by zajrzeć do jego serca, co nawet za życia człowieka zarezerwowane jest wyłącznie dla Boga („I od nikogo nie potrzebował świadectwa o człowieku; sam bowiem wiedział, co było w człowieku” Jan.2,25; „…gdyż Ty jedynie znasz serce wszystkich synów ludzkich.” II Kr.6,30). My możemy tylko wnioskować.

A więc mamy świadectwo samego zainteresowanego, że robił to dla Polski, a nie dla pieniędzy czy z innych przyczyn osobistych. Zasadą naszej cywilizacji jest domniemywanie prawdziwości czyjegoś świadectwa, dopóki nie mamy dowodów jego fałszywości. Dalej można przeanalizować bilans zysków i strat zainteresowanego. Co tracił? Willę, prywatny jacht i wysoce uprzywilejowaną pozycję w PRL-u. Co zyskał? Zasobne życie w wolnym świecie. Dla niego nie było ono jednak wolne… Cały czas czyhały na niego „dowody życzliwości” ze strony tych, których rzeczywiście zdradził. Niestety, dosięgły one obu jego synów. Bilans dość żałosny, a należy dodać, że Pan Pułkownik do półgłówków nie należał i z pewnością przewidział taki obrót sprawy… Jeśli nie działał przeciw Sowietom i ich polskim kumplom z pobudek ideowych, to mógł się przecież tak nie starać i być tylko jakimś tam agentem. Wtedy i „wdzięczność” towarzyszy byłaby mniejsza… On jednak poszedł na całość. Zasługi musiał mieć naprawdę niezwykłe, bo od czasów Pułaskiego i Kościuszki nie było chyba polskiego oficera, którego Prezydent USA uczyniłby pułkownikiem US Army…

Z powyższych rozważań wynika, że Kukliński jest polskim bohaterem – i to bohaterem czasów współczesnych. W tym właśnie tkwi niebezpieczeństwo: można się bezpośrednio porównać z jego postawą i czynami. Można też porównać go z innymi…

Jeśli Kukliński jest bohaterem, to kim są Jaruzelski, Kiszczak, Miller, Oleksy czy nawet Kwaśniewski? Jeśli oni są zdrajcami wysługującymi się okupantowi, to kim są ci, którzy dali im „moralne” rozgrzeszenie i umożliwili okrągłostołowe utrzymanie się u władzy?

Tak, niebezpieczne myśli przychodzą do głowy, jeśli zacznie się analizować sytuację… Nie dziwi więc nerwowa reakcja Michnika i jego kręgu związana z pogrzebem Pułkownika w kwaterze zasłużonych na Powązkach…

Jest jednak coś jeszcze bardziej niepokojącego naszych rządzących. Co będzie, jeśli przykład Kuklińskiego przeniesie się na teraźniejszość i przyszłość? Co będzie, jeśli ktoś z naszych wysokich urzędników i oficerów zacznie jak Pułkownik myśleć kategoriami polskiej racji stanu i przeciwstawi interes Narodu Polskiego naszemu nowemu internacjonalistycznemu „opiekunowi”? Co będzie, jeśli opinia publiczna zacznie postrzegać przysięgę, dajmy na to Danuty Hubner, na wierność Brukseli kosztem Warszawy jako analogiczną do deklaracji przeróżnych Jaruzeli o wiecznej przyjaźni i oddaniu towarzyszom z Moskwy?

Tak, panowie towarzysze, cichutko z tym Kuklińskim. Trzeba jak najszybciej pogrążyć go w mroku niepamięci, bo a nuż niedługo pojawi się nowy Kukliński, tym razem jednak europejski…

Paweł Chojecki

Tekst pochodzi z nr 8 miesięcznika „idź Pod Prąd” (2004 rok).