W piątek w Białym Domu prezydent Serbii Aleksandar Vučić i premier Kosowa Avdullah Hoti podpisali porozumienie gospodarcze w obecności prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa. To pierwszy krok na drodze do ustanowienia pokojowych stosunków między tymi dwoma bałkańskimi krajami. – Mam przyjemność ogłosić prawdziwie historyczne zobowiązanie: Serbia i Kosowo zgodziły się na ekonomiczną normalizację – powiedział prezydent USA.
Po wojnie kosowskiej w latach 90., w której NATO wsparło Albańczyków z Kosowa przeciwko Serbom, Kosowo znalazło się pod zarządem misji ONZ. W 2008 r. Kosowo jednostronnie ogłosiło niepodległość, którą do tej pory uznało ponad 100 państw świata, w tym państwa byłej Jugosławii: Czarnogóra, Macedonia, Słowenia i Chorwacja. Władze Serbii nałożyły na Kosowo sankcje gospodarcze i polityczne. Od 2011 r. pod kierownictwem Unii Europejskiej toczyły się negocjacje między Serbią a Kosowem, jednak większość ustaleń nie weszła w życie.
– Moja administracja zaproponowała nowy sposób zasypania podziałów. Przez skupienie się na tworzeniu miejsc pracy i wzroście ekonomicznym dwa kraje mogły osiągnąć wielki przełom, coś, o czym wszyscy myśleli, że jest niemożliwe – ogłosił Donald Trump podczas spotkania z prezydentem Serbii i premierem Kosowa.
Ustalenia wynikające z porozumienia między Serbią a Kosowem:
Zgodnie z porozumieniem Serbia ma zawiesić na rok starania o nieuznawanie Kosowa przez państwa trzecie i Kosowo przez ten sam czas ma nie ubiegać się o członkostwo w organizacjach międzynarodowych. Obie strony zobowiązały się do ochrony wolności religijnej. Kosowo i Serbia mają pracować nad projektem połączenia kolejowego z portem nad Adriatykiem oraz inwestycjami w infrastrukturę drogową, kolejową i energetyczną ze wsparciem USA. Stany Zjednoczone obiecały długoterminowe pożyczki na rozwój infrastruktury strategicznej.
Kosowo dołączy do małej strefy Schengen, która ma ułatwić handel, wymianę studentów i pracę nad integracją z Unią Europejską. W małym Schengen w rezultacie znajdą się: Serbia, Macedonia Północna, Albania i Kosowo. Obie strony będą wzajemnie uznawać dyplomy swoich uczelni. Obie strony zadeklarowały także usunięcie ze swoich sieci telekomunikacyjnych urządzeń technologii 5G od niezaufanych dostawców. – Za tym określeniem kryje się oczywiście sprzęt firm z komunistycznych Chin, takich jak Huawei czy ZTE – sprecyzował prezydent Stanów Zjednoczonych.
Przywódcy Serbii i Kosowa stwierdzili, że porozumienie jest ogromnym krokiem we wzajemnych relacjach
– Oczywiście w sferze politycznej nie rozwiązaliśmy naszych problemów, wciąż jest między nami wiele różnic, ale to jest wielki krok naprzód i jestem bardzo wdzięczny panu i pańskim ludziom, że pomyślnie nas tu doprowadziliście. (…) Dla nas bardzo ważne jest to, że będziemy mieli, całe zachodnie Bałkany będą miały, jednolitą strefę ekonomiczną, która przyniesie realne skutki ekonomiczne, korzystne dla wszystkich naszych ludzi – zwrócił się do Donalda Trumpa prezydent Serbii, Aleksandar Vučić.
– Myślę, że zrobiliśmy ogromny krok w stronę pełnej normalizacji naszych stosunków, co powinno doprowadzić w końcu do wzajemnego uznawania naszych dwóch krajów. Jesteśmy w pełni poświęceni, by razem pracować dla polepszenia życia ludzi, tworzenia nowych miejsc pracy w regionie. W pełni wierzymy w pańską administrację. Podzielamy te same wartości – wolność, demokrację i wolnorynkową demokrację – powiedział w stronę prezydenta Stanów Zjednoczonych premier Kosowa, Avdullah Hoti.
Porozumienie pochwalił wiceprezydent Stanów Zjednoczonych Mike Pence, odwołując się do Biblii. – Dobra Księga mówi: Błogosławieni pokój czyniący. Panie prezydencie, myślę, że ludzie w Ameryce, Serbii i Kosowie, którzy na to patrzą, wiedzą, że tu jest trzech ludzi czyniących pokój. Tym porozumieniem ekonomicznym zrobiliśmy ważny krok w stronę trwałego pokoju na Bałkanach – stwierdził Mike Pence.
Osiągnięto także przełom w relacjach Kosowa z Izraelem
Kosowo jako pierwszy muzułmański kraj ma otworzyć ambasadę w Jerozolimie. Ma również nawiązać stosunki dyplomatyczne z Izraelem. Serbia w lipcu przyszłego roku jako pierwszy kraj europejski ma przenieść ambasadę w Izraelu do Jerozolimy.
Wagę tych decyzji podkreślali doradca Donalda Trumpa ds. Bliskiego Wschodu, Jared Kushner, i doradca ds. bezpieczeństwa narodowego, Robert C. O’Brien.
– To, co zrobił prezydent Trump, to odwrócenie 20 lat złej polityki zagranicznej na Bilskim Wschodzie, gdzie wcześniej pozwalaliśmy, by nasz kraj wikłał się w różne wojny, które, szczerze mówiąc, nie przynosiły naszemu krajowi wiele dobrego. (…) Widzimy wielki postęp na Bliskim Wschodzie i myślę, że wiele krajów widzi w tym momencie, że nieuchronnie będą mieć normalne relacje z Izraelem i dzięki temu ludziom będzie się żyło lepiej – ocenił Jared Kushner. Robert C. O’Brien stwierdził natomiast, że „wielkie wrażenie robi to, że Kosowo zdecydowało jako muzułmański kraj znormalizować relacje z Izraelem, uznać Izrael i otworzyć ambasadę w Jerozolimie, stolicy Izraela”.
O przełomowym porozumieniu serbsko-kosowskim mówił w programie IPP NA ŻYWO pastor Paweł Chojecki, redaktor naczelny IPP TV
Serbia została wyrwana ze szponów Rosji i komunistycznych Chin! Nowy triumf @realDonaldTrump w Europie – Pastor @PawelChojecki w #IPPTV. @USEmbassyWarsaw @USAmbPoland @PLinSerbia @SRBDiplomacy @dominikacosic Cały komentarz: https://t.co/i1LCFIqGBs pic.twitter.com/1OfJa8LZih
— Idź Pod Prąd (@idzpodpradpl) September 7, 2020
